JAK ZAMIESZKAĆ NA ISLANDII
Wyspę położoną pod kołem podbiegunowym przejęli Polacy i trudno z tym jakkolwiek dyskutować. Polonia to 5% wszystkich mieszkańców Islandii i praktycznie co drugi imigrant pochodzi z Polski. Położenie geograficzne, warunki pogodowe i skandynawskie ceny nie odstraszają rodaków od przeprowadzki na północ globu. Islandia oferuje bowiem wysoki standard życia, dobre zarobki, ciszę, spokój i poczucie, że wszystkie problemy pozostawione w ojczystym kraju są nieistotne. Mieszkanie na krańcu świata jest specyficzne, bo determinuje je natura, którą da się pokochać i od niej uzależnić. Przeprowadzka na Islandię może wydawać się skomplikowana, jednak nie należy się jej obawiać. Podobno w tym kraju wszystko się udaje i mogę się tylko w stu procentach pod tym podpisać. W tej zakładce będę regularnie uzupełniać informacje niezbędne przy przenosinach i podczas życia na wyspie. Jeżeli mielibyście jakieś uwagi/wątpliwości - serdecznie zapraszam do kontaktu.
Praca
Pracy na Islandii jest dużo i jeśli włada się chociaż w minimalnym stopniu językiem angielskim, prawdopodobnie nie będzie problemu z jej znalezieniem. Na wyspie popularny jest system pracy 2-2-3 (dwa dni pracujące, dwa dni przerwy, trzy pracujące, dwa przerwy...), ale też praca codzienna z wolnym co drugim weekendem. Pracownik musi mieć minimum 11 godzin przerwy pomiędzy zmianami. Na godzinę pracy przypada około 5 minut płatnej przerwy. Minimalna pensja osoby pracującej fizycznie to około 250 000ISK netto. Pracownik wykwalifikowany może liczyć na kilkukrotnie wyższe wynagrodzenie. Przykładowo, podstawowa pensja w gastronomii to mniej więcej 1 650-2 500ISK za godzinę pracy, w zależności od zajmowanego stanowiska. Godziny wieczorne (od 17:00) to 133% podstawowej stawki, weekendy 145%, nadgodziny 180% (nie wszędzie), święta 190%. Pełen etat to 173,33 godzin w miesiącu. Podatek to około 37% kwoty brutto. Do każdej wypłaty doliczana jest tak zwana karta podatkowa (powyżej 56 000ISK) oraz Orlof (około 10% każdej wypłaty brutto), który można dostawać wraz z pensją (nie wszyscy pracodawcy się na to godzą) lub raz w roku, w maju (suma ze wszystkich miesięcy w roku). Orlof można wybrać z banku również, gdy odchodzi się z danego miejsca pracy. Oprócz tego pracownicy dostają dodatki zimowe i letnie, których kwota jest wyliczana na podstawie przepracowanych godzin w ciągu roku. Pracy można szukać chociażby za pośrednictwem strony Alfred.is.
Przykładowe wyliczenie oczekiwanej wypłaty:
Stawka za godzinę = 1 700 ISK
Liczba przepracowanych godzin w miesiącu = 173
Liczba godzin według stawki podstawowej (100%) = 73
Liczba godzin wieczornych (133%) = 60
Liczba godzin weekendowych (145%) = 40
Kwota brutto:
73x1700ISK + 60x(1,33x1700ISK) + 40x(1,45x1700ISK) = 124 100 + 135 660 + 98 600 = 358 360 ISK
Po odjęciu podatku:
0,63x358 360ISK = 225 767 ISK
Po dodaniu kwoty karty podatkowej:
225 767ISK + 56 447ISK = 282 214 ISK
Orlof (sumowany i wypłacany w maju; można zakładać, że co miesiąc kwota będzie podobna):
0,1x358 360ISK= 35 836 ISK za dany miesiąc
Przybliżona oczekiwana wypłata (po odjęciu różnego rodzaju składek):
280 000 ISK
Związki zawodowe
Związki zawodowe są na Islandii bardzo ważne. Bronią praw pracowników, ale też zdecydowanie ułatwiają im życie pod kątem finansowym. Niektóre związki (na przykład Efling) zwracają większość kwoty między innymi za kursy językowe, za bilety wstępu/karnety na basen czy siłownię, za okulary i soczewki kontaktowe. Aby otrzymać zwrot pieniędzy za dane usługi/zakupy, należy wziąć od sprzedającego tak zwaną notę, czyli potwierdzenie płatności wraz z numerem kennitala (poniżej) zainteresowanego i wypełnić specjalny formularz w biurze związku.
Kennitala
Kennitala to islandzki numer ewidencyjny, który musi posiadać każdy mieszkaniec Islandii. Najlepiej, kiedy pracodawca wnioskuje o założenie takiego numeru, gdyż w innym razie proces wyrobienia kennitala jest skomplikowany; według najnowszych wytycznych należy być najpierw zameldowanym na Islandii, mieć wykupione islandzkie ubezpieczenie i udowodnić, że ma się na koncie bankowym minimum 3800£. Przez pierwsze pół roku kennitala jest tymczasowa, później należy ją przedłużyć. Wszystkie formalne sprawy związane z numerem kennitala należy załatwiać w Þjóðskrá Íslands (Borgartún 21, 105 Reykjavik - pierwsze piętro, po lewej stronie). Kennitala jest dziesięciocyfrowa XXXXXX-XXXX; pierwsze sześć cyfr to data urodzenia mieszkańca w formacie dd-mm-rr. Kennitala jest potrzebna między innymi do umówienia na wizytę do lekarza czy założenia konta w banku.
Rejestracja
Po przeprowadzce na Islandię należy zarejestrować się w Narodowym Rejestrze Islandii - Þjóðskrá Íslands.
Zaświadczenie o niekaralności
Pracodawcy często wymagają przedstawienia zaświadczenia o niekaralności, które należy odebrać w Útlendingastofnun w Kopavogur (Dalvegur 18 - na parterze po prawej stronie). Należy poprosić o criminal record i uiścić opłatę 2 000ISK, która następnie jest zwracana przez pracodawcę. Zapłacić można gotówką lub islandzką kartą płatniczą.
Mieszkanie
Znalezienie odpowiedniego mieszkania może okazać się największym problemem w całym procesie przeprowadzki na Islandię - obiektów do wynajęcia jest po prostu niewiele, a chętnych sporo. Mieszkań najlepiej szukać za pośrednictwem strony https://www.leiga.is/ lub na grupie na Facebooku o nazwie Leiga. Właściciele lub agencje wymagają zwykle wpłacenia dwumiesięcznej, zwrotnej kaucji. Ceny za wynajem są zróżnicowane - wynajęcie pokoju w centrum Reykjaviku będzie oczywiście droższe, niż na jego obrzeżach. Za dwuosobowy pokój w stolicy trzeba zapłacić około 150 000ISK. Nieduże mieszkanie z jedną sypialnią poza Reykjavikiem można wynająć za około 200 000ISK. Zdecydowanie polecam znalezienie mieszkania przed przylotem na Islandię - czasami wynajęcie odpowiedniego lokum może zająć naprawdę sporo czasu, a spanie w hotelach czy hostelach może okazać się bardzo niekorzystne finansowo. Popularne jest również korzystanie z mieszkań Airbnb podczas stosunkowo krótkiego pobytu na Islandii.
Konto w banku
Najpopularniejsze banki wśród Polaków to Landsbankinn i Íslandsbanki, których bankowość elektroniczna jest dostępna również w polskiej wersji językowej. Oferty banków są podobne, ja osobiście mogę polecieć Landsbankinn. Do utworzenia rachunku potrzebne jest zdjęcie legitymacyjne, które będzie widnieć między innymi na karcie płatniczej. Do wykonywania płatności on-line konieczne jest podanie numeru telefonu, na który przychodzi SMS z kodem weryfikacyjnym. Aby zarejestrować kartę płatniczą do przelewów on-line należy zadzwonić pod wskazany numer telefonu (który pojawi się w nowym oknie przy pierwszej próbie płatności) i przygotować swój numer kennitala. Aby wykonać przelew on-line do drugiej osoby wymagane jest podanie jej numeru konta oraz również numeru kennitala. Do przelewów on-line należy wybrać czterocyfrowy kod (podczas zakładania konta w banu), który będzie służył jako dodatkowe hasło zabezpieczające. Na rachunek konta w banku (w zakładce Dokumenty elektroniczne) przychodzą regularnie dokumenty zwane Laun [lojn], czyli dokładna rozpiska przepracowanych godzin w danym miesiącu, przedstawienie wyliczenia wypłaty.
Transfer pieniędzy
Transfery pieniędzy pomiędzy islandzkim a polskim kontem bankowym można wykonywać bezpośrednio przez stronę internetową banku, ale należy wcześniej wykonać pierwszy przelew w punkcie stacjonarnym banku (Landsbankinn). Międzynarodowy przelew kosztuje około 1 000ISK. Ja osobiście polecam korzystanie ze strony TransferGo, za pośrednictwem której transfer pieniędzy jest błyskawiczny (2£) lub trwa do dwóch dni roboczych i jest darmowy. Klikając w ten link i wykonując przelew, oboje zarabiamy po 10£.
Ubezpieczenie
Półroczny pobyt na Islandii uprawnia do korzystania ze służby zdrowia na tych samych zasadach, co Islandczycy. Przed upływem tego okresu należy dodatkowo ubezpieczyć się (KL, NNW), na przykład poprzez islandzką firmę Sjóvá lub Generali (podróż - wyjazd do pracy).
Służba zdrowia
Służba zdrowia na Islandii nie jest darmowa. Za wizytę wieczorną u lekarza pierwszego kontaktu (przykładowo w centrum medycznym Læknavaktin), kiedy jest się już ponad pół roku na Islandii, należy zapłacić około 3 000ISK. Jeżeli jest się na wyspie krócej i nie ma się wykupionego odpowiedniego ubezpieczenia, taka usługa jest sporo droższa (kilkanaście tysięcy koron). Wizyta u lekarza rodzinnego to koszt około 2 000ISK. Za wypisanie zwolnienia z pracy pobierana jest opłata około 1 930ISK, którą potem powinien zwrócić pracodawca.
Telefon, internet
Najpopularniejszą siecią komórkową jest Nova i mogę ją z czystym sumieniem polecić. Starter w sklepie 1011 kosztuje 2 000ISK. Aplikacja mobilna umożliwia szybkie i niedrogie doładowywanie konta; przykładowo 25GB transferu danych miesięcznie kosztuje 2 900ISK. Użytkownicy sieci Nova mają między sobą darmowe połączenia i SMSy. Konto komórkowe musi być odpowiednio doładowane, żeby dodzwonić się na polski numer z Islandii, ale przylatując do Polski można bezproblemowo korzystać z karty Nova i z dostępnego transferu danych. Nova posiada ciekawą ofertę 2+1, gdzie w wybranych restauracjach można dostać dwa posiłki w cenie jednego za okazaniem wiadomości SMS, więcej o tym TUTAJ.
Praca
Pracy na Islandii jest dużo i jeśli włada się chociaż w minimalnym stopniu językiem angielskim, prawdopodobnie nie będzie problemu z jej znalezieniem. Na wyspie popularny jest system pracy 2-2-3 (dwa dni pracujące, dwa dni przerwy, trzy pracujące, dwa przerwy...), ale też praca codzienna z wolnym co drugim weekendem. Pracownik musi mieć minimum 11 godzin przerwy pomiędzy zmianami. Na godzinę pracy przypada około 5 minut płatnej przerwy. Minimalna pensja osoby pracującej fizycznie to około 250 000ISK netto. Pracownik wykwalifikowany może liczyć na kilkukrotnie wyższe wynagrodzenie. Przykładowo, podstawowa pensja w gastronomii to mniej więcej 1 650-2 500ISK za godzinę pracy, w zależności od zajmowanego stanowiska. Godziny wieczorne (od 17:00) to 133% podstawowej stawki, weekendy 145%, nadgodziny 180% (nie wszędzie), święta 190%. Pełen etat to 173,33 godzin w miesiącu. Podatek to około 37% kwoty brutto. Do każdej wypłaty doliczana jest tak zwana karta podatkowa (powyżej 56 000ISK) oraz Orlof (około 10% każdej wypłaty brutto), który można dostawać wraz z pensją (nie wszyscy pracodawcy się na to godzą) lub raz w roku, w maju (suma ze wszystkich miesięcy w roku). Orlof można wybrać z banku również, gdy odchodzi się z danego miejsca pracy. Oprócz tego pracownicy dostają dodatki zimowe i letnie, których kwota jest wyliczana na podstawie przepracowanych godzin w ciągu roku. Pracy można szukać chociażby za pośrednictwem strony Alfred.is.
Przykładowe wyliczenie oczekiwanej wypłaty:
Stawka za godzinę = 1 700 ISK
Liczba przepracowanych godzin w miesiącu = 173
Liczba godzin według stawki podstawowej (100%) = 73
Liczba godzin wieczornych (133%) = 60
Liczba godzin weekendowych (145%) = 40
Kwota brutto:
73x1700ISK + 60x(1,33x1700ISK) + 40x(1,45x1700ISK) = 124 100 + 135 660 + 98 600 = 358 360 ISK
Po odjęciu podatku:
0,63x358 360ISK = 225 767 ISK
Po dodaniu kwoty karty podatkowej:
225 767ISK + 56 447ISK = 282 214 ISK
Orlof (sumowany i wypłacany w maju; można zakładać, że co miesiąc kwota będzie podobna):
0,1x358 360ISK= 35 836 ISK za dany miesiąc
Przybliżona oczekiwana wypłata (po odjęciu różnego rodzaju składek):
280 000 ISK
Związki zawodowe
Związki zawodowe są na Islandii bardzo ważne. Bronią praw pracowników, ale też zdecydowanie ułatwiają im życie pod kątem finansowym. Niektóre związki (na przykład Efling) zwracają większość kwoty między innymi za kursy językowe, za bilety wstępu/karnety na basen czy siłownię, za okulary i soczewki kontaktowe. Aby otrzymać zwrot pieniędzy za dane usługi/zakupy, należy wziąć od sprzedającego tak zwaną notę, czyli potwierdzenie płatności wraz z numerem kennitala (poniżej) zainteresowanego i wypełnić specjalny formularz w biurze związku.
Kennitala
Kennitala to islandzki numer ewidencyjny, który musi posiadać każdy mieszkaniec Islandii. Najlepiej, kiedy pracodawca wnioskuje o założenie takiego numeru, gdyż w innym razie proces wyrobienia kennitala jest skomplikowany; według najnowszych wytycznych należy być najpierw zameldowanym na Islandii, mieć wykupione islandzkie ubezpieczenie i udowodnić, że ma się na koncie bankowym minimum 3800£. Przez pierwsze pół roku kennitala jest tymczasowa, później należy ją przedłużyć. Wszystkie formalne sprawy związane z numerem kennitala należy załatwiać w Þjóðskrá Íslands (Borgartún 21, 105 Reykjavik - pierwsze piętro, po lewej stronie). Kennitala jest dziesięciocyfrowa XXXXXX-XXXX; pierwsze sześć cyfr to data urodzenia mieszkańca w formacie dd-mm-rr. Kennitala jest potrzebna między innymi do umówienia na wizytę do lekarza czy założenia konta w banku.
Rejestracja
Po przeprowadzce na Islandię należy zarejestrować się w Narodowym Rejestrze Islandii - Þjóðskrá Íslands.
Zaświadczenie o niekaralności
Pracodawcy często wymagają przedstawienia zaświadczenia o niekaralności, które należy odebrać w Útlendingastofnun w Kopavogur (Dalvegur 18 - na parterze po prawej stronie). Należy poprosić o criminal record i uiścić opłatę 2 000ISK, która następnie jest zwracana przez pracodawcę. Zapłacić można gotówką lub islandzką kartą płatniczą.
Mieszkanie
Znalezienie odpowiedniego mieszkania może okazać się największym problemem w całym procesie przeprowadzki na Islandię - obiektów do wynajęcia jest po prostu niewiele, a chętnych sporo. Mieszkań najlepiej szukać za pośrednictwem strony https://www.leiga.is/ lub na grupie na Facebooku o nazwie Leiga. Właściciele lub agencje wymagają zwykle wpłacenia dwumiesięcznej, zwrotnej kaucji. Ceny za wynajem są zróżnicowane - wynajęcie pokoju w centrum Reykjaviku będzie oczywiście droższe, niż na jego obrzeżach. Za dwuosobowy pokój w stolicy trzeba zapłacić około 150 000ISK. Nieduże mieszkanie z jedną sypialnią poza Reykjavikiem można wynająć za około 200 000ISK. Zdecydowanie polecam znalezienie mieszkania przed przylotem na Islandię - czasami wynajęcie odpowiedniego lokum może zająć naprawdę sporo czasu, a spanie w hotelach czy hostelach może okazać się bardzo niekorzystne finansowo. Popularne jest również korzystanie z mieszkań Airbnb podczas stosunkowo krótkiego pobytu na Islandii.
Konto w banku
Najpopularniejsze banki wśród Polaków to Landsbankinn i Íslandsbanki, których bankowość elektroniczna jest dostępna również w polskiej wersji językowej. Oferty banków są podobne, ja osobiście mogę polecieć Landsbankinn. Do utworzenia rachunku potrzebne jest zdjęcie legitymacyjne, które będzie widnieć między innymi na karcie płatniczej. Do wykonywania płatności on-line konieczne jest podanie numeru telefonu, na który przychodzi SMS z kodem weryfikacyjnym. Aby zarejestrować kartę płatniczą do przelewów on-line należy zadzwonić pod wskazany numer telefonu (który pojawi się w nowym oknie przy pierwszej próbie płatności) i przygotować swój numer kennitala. Aby wykonać przelew on-line do drugiej osoby wymagane jest podanie jej numeru konta oraz również numeru kennitala. Do przelewów on-line należy wybrać czterocyfrowy kod (podczas zakładania konta w banu), który będzie służył jako dodatkowe hasło zabezpieczające. Na rachunek konta w banku (w zakładce Dokumenty elektroniczne) przychodzą regularnie dokumenty zwane Laun [lojn], czyli dokładna rozpiska przepracowanych godzin w danym miesiącu, przedstawienie wyliczenia wypłaty.
Transfer pieniędzy
Transfery pieniędzy pomiędzy islandzkim a polskim kontem bankowym można wykonywać bezpośrednio przez stronę internetową banku, ale należy wcześniej wykonać pierwszy przelew w punkcie stacjonarnym banku (Landsbankinn). Międzynarodowy przelew kosztuje około 1 000ISK. Ja osobiście polecam korzystanie ze strony TransferGo, za pośrednictwem której transfer pieniędzy jest błyskawiczny (2£) lub trwa do dwóch dni roboczych i jest darmowy. Klikając w ten link i wykonując przelew, oboje zarabiamy po 10£.
Ubezpieczenie
Półroczny pobyt na Islandii uprawnia do korzystania ze służby zdrowia na tych samych zasadach, co Islandczycy. Przed upływem tego okresu należy dodatkowo ubezpieczyć się (KL, NNW), na przykład poprzez islandzką firmę Sjóvá lub Generali (podróż - wyjazd do pracy).
Służba zdrowia
Służba zdrowia na Islandii nie jest darmowa. Za wizytę wieczorną u lekarza pierwszego kontaktu (przykładowo w centrum medycznym Læknavaktin), kiedy jest się już ponad pół roku na Islandii, należy zapłacić około 3 000ISK. Jeżeli jest się na wyspie krócej i nie ma się wykupionego odpowiedniego ubezpieczenia, taka usługa jest sporo droższa (kilkanaście tysięcy koron). Wizyta u lekarza rodzinnego to koszt około 2 000ISK. Za wypisanie zwolnienia z pracy pobierana jest opłata około 1 930ISK, którą potem powinien zwrócić pracodawca.
Telefon, internet
Najpopularniejszą siecią komórkową jest Nova i mogę ją z czystym sumieniem polecić. Starter w sklepie 1011 kosztuje 2 000ISK. Aplikacja mobilna umożliwia szybkie i niedrogie doładowywanie konta; przykładowo 25GB transferu danych miesięcznie kosztuje 2 900ISK. Użytkownicy sieci Nova mają między sobą darmowe połączenia i SMSy. Konto komórkowe musi być odpowiednio doładowane, żeby dodzwonić się na polski numer z Islandii, ale przylatując do Polski można bezproblemowo korzystać z karty Nova i z dostępnego transferu danych. Nova posiada ciekawą ofertę 2+1, gdzie w wybranych restauracjach można dostać dwa posiłki w cenie jednego za okazaniem wiadomości SMS, więcej o tym TUTAJ.